Bakan Ersoy, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, kültürel mirasa sahi çıktıklarını belirtti. “Uluslararası alanda yürüttüğümüz kararlı girişimler ve başarılı işbirliği sayesinde, MÖ 530 yılına tarihlenen nadir bronz sedirin J. Paul Getty Müzesi’nden ülkemize iadesini sağladık.” bilgisini veren Ersoy, bu değerli yapıtın ilişkin olduğu topraklara döndürülmesinin, kültürel mirasın korunmasında büyük bir adım olduğunu vurguladı.
Gösterdikleri işbirliği için Getty Müzesi’ne ve eserlerin iadesi süresince özveriyle görev yapan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü çalışanlarına teşekkür eden Ersoy, “Birlikte çalışarak kültürel değerlerimizi korumaya ve gelecek nesillere aktarmaya devam edeceğiz.” ifadesini kullandı.
KAÇAK KAZILARLA ÇIKARILARAK YURT DIŞINA KAÇIRILDI
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, söz konusu eser, 1982’de J. Paul Getty Müzesi tarafından İsviçreli bir sanat tacirinden satın alındı.
Tacir, sedirin 1920’lerden bu yana Avrupa’da koleksiyonlarda yer aldığına dair düzmece ispatlar sundu, lakin, Bakanlık ve J. Paul Getty Müzesi’nin yürüttüğü kapsamlı araştırmalar, bu iddianın asılsız olduğunu ortaya koydu.
Yapılan bilimsel çalışmalar, bronz sedirin 1980’lerin başında Manisa yakınlarındaki bir mezardan kaçak kazılarla çıkarıldığını ve yasa dışı yollarla ülke dışına kaçırıldığını kanıtladı.
Bakanlık ve Getty Müzesi’nin bilimsel işbirliğiyle yürütülen incelemelerde, sedirin üzerine yapışmış keten kesimleri, Türk arkeologlarca mezarda bulunan ahşap ve bronz levha kesimleri ile mezarın tarihlendirilmesine yardımcı olan mermer ve seramik kalıntılarıyla birebir örtüştü. Böylelikle sedirin kökeni ve tarihi net bir halde ortaya kondu. Bu iadeyle bu yıl Türkiye’ye getirilen eser sayısı 36’ya ulaştı. 2018’den bu yana toplam 7 bin 840 eserin ülkeye iadesi sağlandı. 2002’den bu yana ise toplam 12 bin 155 eser Türkiye’ye geri kazandırıldı.
NADİR RASTLANAN BİR MOBİLYA TÜRÜ
İadesi gerçekleştirilen sedir, günümüzde epey ender rastlanan bir mobilya tipi olarak dikkati çekiyor. Tarihi fotoğraflarda ve o periyoda ilişkin kap kacak üzerindeki tasvirlerde görülen bu çeşit sedirler, antik periyotta günlük ömürde dinlenme ve yemek yeme emeliyle kullanılıyordu.
Dökme bronz ayak ve raylara sahip, demir bir iskelet üzerine inşa edilen sedir, delikli bakır levhalardan oluşuyor.
Tornalanmış ayakları, köşelerde çıkıntılı zıvanaları ve minderleri destekleyen kafesli yüzeyiyle o periyotta yaygın olarak ahşaptan üretilmiş sedirlerin bronzdan bir örneğini temsil ediyor.
“KÜLTÜREL MİRAS KAÇAKÇILIĞINA KARŞI ÖNEMLİ BİR ZAFER”
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, yapıtın iadesinde yaptığı konuşmada, bu iadenin yalnızca bir kültürel varlığın geri kazanılması manasına gelmediğini, kültürel miras kaçakçılığına karşı kıymetli bir zafer de olduğunu belirterek, “Anavatanından yasadışı yollarla çıkarılan her kültür varlığının iadesi, kültürel miras kaçakçılarına güçlü bir mesaj gönderir.” dedi.
Getty Müzesi Maria Hummer-Tuttle ve Robert Tuttle Yöneticisi Timothy Potts ise, “Türk arkeologlarının çalışmalarının, istisnai nesnenin arkeolojik ve tarihi bağlamının ortaya çıkarılmasına yardımcı olduğunu, Getty konservatörlerinin de gereç ve üretim tekniğini tahlil ettiğini anlattı.
Potts, Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı ve Türkiye’deki arkeolog, küratör ve başka meslektaşlarıyla yapan ilgiler kurmaya devam etmek istediklerini kaydetti.
