NetAskari isimli bir güvenlik araştırma kuruluşu, büyük lisan modelleri kullanılarak hassas içeriklerin otomatik olarak tespit edildiği bir sistem üzerinde kapsamlı data sızıntılarını gün yüzüne çıkardı.
SİSTEMİN İŞLEYİŞİ VE HEDEFİ
Sızdırılan datalara nazaran, Çin’deki AI tabanlı sansür sistemi, hassas içerikleri belirlemek için gelişmiş algoritmalardan ve büyük lisan modellerinden (LLM) faydalanıyor. Bu sistemin temel fonksiyonu, politik, toplumsal ve askeri mevzular üzere hassas olarak tanımlanan içerikleri otomatik olarak tespit etmek, sınıflandırmak ve işaretlemek. Bu süreç, klâsik sansür yollarından farklı bir yaklaşımı temsil ediyor; zira insan müdahalesine duyulan muhtaçlığı azaltırken, daha süratli ve ölçeklenebilir bir tahlil sunuyor.
Sistem, çok sayıda bilgi kaynağını tahlil ederek çalışıyor. Örneğin, çevrimiçi platformlar, toplumsal medya, haber siteleri ve kullanıcı etkileşimleri üzere kaynaklardan gelen bilgiler taranıyor ve makul anahtar sözlere, içerik tiplerine yahut evvelden tanımlanmış kriterlere dayanarak sınıflandırılıyor. Algoritmalar, rastgele bir ihlal mümkünlüğü taşıyan içerikleri çabucak işaretliyor ve bu içeriklerin yayılmasını durdurmak için gerekli müdahaleleri yapıyor.
Sansür sisteminin otomasyonu, sırf içeriğin süratli halde denetlenmesini sağlamakla kalmıyor, birebir vakitte bilgi denetiminin daha kapsamlı bir hale gelmesine de imkan tanıyor. İnsan operatörlerinin sonlu kapasitesine kıyasla, AI tabanlı sistemler daima olarak büyük ölçüde datayı sürece kabiliyetine sahip. Bu durum, rejimin her türlü bilgi akışını daha sıkı bir formda denetim etmesini mümkün kılıyor.
Bu sistemin tasarımı, bilgi akışını izlemek, halk üzerindeki tesirlerini yönetmek ve istenmeyen içeriklerin yayılmasını engellemek üzere birincil maksatları göz önünde bulunduruyor. Bilhassa, politik hassasiyet taşıyan içeriklerin denetim altına alınması, toplumsal istikrarın korunması ve hükümet siyasetlerinin eleştirilmesini önlemek üzere stratejik hedeflerle bu teknolojiler etkin bir formda kullanılıyor.
OTORİTER REJİMLERDE TEKNOLOJİNİN ROLÜ
Uzmanlar, bu çeşit sistemlerin dünya çapında otoriter rejimler tarafından süratle benimsenebileceği tarafında kaygılarını lisana getiriyorlar. AI’nın sansür için kullanılması, bireylerin ifade özgürlüğü üzerindeki etkilerden, güvenlik ve etik açmazlara kadar birçok konuyu gündeme taşıyor. Çin’deki uygulamalar, bu teknolojinin toplumsal ve politik alanlara olan tesirinin derinleştiğini gösteriyor.
Bu üzere keşifler, yapay zeka ve bilgi denetimi ortasındaki karmaşık dinamikleri anlamak açısından değerli bir rol oynuyor. Sistemin evrimi ve başka otoriter rejimlerde emsal sistemlerin ortaya çıkıp çıkmayacağı merak konusu. Ayrıyeten, bu teknolojilerin etik sonları hakkında daha geniş çaplı bir tartışmanın başlatılması da bekleniyor.