Engelli Bireyler İçin TBMM Toplantısı

TÜRKİYE Büyük Millet Meclisi (TBMM) Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu toplandı.

TBMM Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu, AK Parti İzmir Milletvekili Mehmet Muharrem Kasapoğlu başkanlığında toplandı. Toplantının açılışında konuşan Başkan Kasapoğlu, “Sınav uygulamalarında çok mesafe kat ettik ve Engelli Adaylar Daire Başkanlığının koordinasyonu çok önemli bir kazanım. Tabii ki sahadan aldığımız geri bildirimler; atama sürecinin daha şeffaf olması, tercih dönemlerinde güçlü bir rehberlik hizmeti sunulması, kullanıcı dostu sistemlerin yaygınlaşması ve bölgesel kontenjanların dengeli dağıtılması gibi beklentilerle karşılaşıyoruz. Ayrıca, sınavların sadece belirli birkaç büyük şehirde şehir merkezlerinde gerçekleştirilmesi nedeniyle engelli vatandaşlarımızın ulaşımda sıkıntılar yaşadıklarını duyuyoruz. Bu tür taleplerle, bu tür sorunlarla da karşılaşıyoruz. O yüzden bu toplantı bizler için çok ama çok kıymetli çünkü burada konuşacağımız her bir cümle sonunda raporumuza girecek ve bir politika önerisi olacak. Tabii ki devletimizin ilgili kurumları da bu öneriler üzerinden yeni adımlar atacaklar. Engelli bireylerin eğitim hayatının daha da güçlendirilmesinden yana olduğumuzu bir kez daha bu vesileyle ifade etmek istiyoruz” dedi

‘ENGELLİ KOTA AÇIĞIMIZ 3 BİN 321’

Ardından Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetler Genel Müdürü Habip Aydın, sunum yaptı. Aydın, engelli bireylerin çalışma hakkı, fırsat eşitliği ve ayrımcılıktan uzak bir çalışma ortamının sağlanmasının temel bir insan hakkı olduğunu belirtti ve uluslararası sözleşmeler ile Anayasa’da yer alan hükümleri anlattı. Aydın, E-KPSS sınavı ile ilgili bilgiler paylaşarak, “E-KPSS sınavı sonrasında atanan, yerleşen engellilerimizin yaklaşık yüzde 10’u kura sistemiyle, yüzde 90’ı sınavla atanmış durumdadır. Toplam, 2011’deki düzenlemeden sonra atanan engelli sayımız 46 bin 532. 2002 yılında 5 bin 777 olan engelli sayımız 2025 yılı Kasım ayı itibarıyla 82 bin 626’ya çıkmıştır. Dolu memur sayımız birazınca kapsamda olan kurumlarda 2 milyon 575 bin 684, bunlara tekabül eden yüzde 3’lük oran 77 bin 409, çalışan engelli memur sayısı 82 bin 626, engelli kota fazlası 8 bin 538, kota açığımız bu ay itibarıyla 3 bin 321’dir. İzleme süreci, kamu e-uygulama sistemi üzerinden yapılmakta, kurumlar makul düzenlemeler ve gerekli desteği engellilere vermek durumundadır” diye konuştu.

‘KAMU KURUŞLARINIZIN TAMAMINDA FARKINDALIK YAPMA İHTİYACI VAR’

Aydın, kamu kurum ve kuruluşlarında engelli personelin işe giriş, işyerine uyum süreçlerinde sorunlar yaşandığını kaydederek, “Öneri olarak ise kamu kurumlarının bünyesinde engelli personel koordinasyonuyla ilgili bir birim kurulup kurulamayacağı hususunu takdirlerinize arz ediyoruz. Engellilerin iş hayatına uyumu ve kendilerinin iş hayatında topluma katılımının sağladıklarının en iyi gösterebilecekleri yer olan istihdam hayatında, bu hususun gerçekleşmesinin en büyük engel olan makul düzenlemelerin eksik kalmasına yönelik şikayetler mevcut. Burada da kamu kuruluşlarının tamamına bir farkındalık yapma ihtiyacı var. Bu anlamda, biz herkes için engelsiz rehberimizi oluşturduk, Bakanlığımız sitesinde yayında. Ayrıca, kamu kurumlarının personel çalıştıran merkez teşkilatlarına geçen yıl eğitim planladık ve yaptık. İhtiyaç olup talep eden kurumlara da eğitim vermeye devam ediyoruz” dedi.

’57 BİN ENGELLİ ÖĞRENCİMİZ VAR’

Ardından Yükseköğretim Kurulu Üyesi Arif Bilgin, sunum yaptı. Bilgin, 6,7 milyon öğrenciyi barındırdıklarını vurgulayarak, “Bunun yaklaşık olarak 3,7 milyonu örgün öğretimde, geri kalanı ise uzaktan öğretim ve açık öğretimde. Bunların içerisinde engelli öğrencimiz 57 bin düzeyinde. Örgündekine; 3,7 ile 3 arasında baktığımızda, yarısından daha fazla olması gerekiyor. Cinsiyetlerine baktığımızda, engelli öğrencilerimizin çoğunlukla erkek olduğunu görüyoruz, bayan öğrencimiz nispeten daha az. Diğer öğrenim düzeylerine göre baktığımızda da aynı tablo karşımıza çıkıyor. Ön lisansta, lisansta, yüksek lisanstaki öğrenci sayılarımız ve burada cinsiyete göre dağılımlar var, orada da erkek öğrencilerin her alanda daha yüksek olduğunu görebiliyoruz. Yaşa göre engelli öğrenci sayılarına baktığımızda ise 17 ila 50 yaş arasında yoğunlaştığını, çok büyük bir kısmının, tamamına yakınının neredeyse bu yaş dilimlerinde odaklandığını görüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

‘ÜNİVERSİTELERDE ENGELLİ ÖĞRENCİ FARKINDALIĞI ARTIYOR’

‘Engelsiz Üniversite Ödülleri’ ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Bilgin, “Engelli öğrencilerin eğitime ulaşmaları için gayret ediyoruz. Engelsiz Üniversite Ödülleri günümüze kadar devam etmektedir. Burada da ne yapmaktayız? İki tane ödül veriyoruz. Birincisi, bayrak ödülü, ikincisi de nişan ödülü. Bayrak Ödülleri üç türlü; birincisi, Turuncu Bayrak, mekanda erişimi amaçlıyor, eğer yeterli erişim söz konusuysa üniversite Turuncu Bayrak almaya uygun bir aday olarak görülüyor. İkincisi de Yeşil Bayrak, eğitim süreçlerinde erişimi kolaylaştırdığı halde bu ödülü almaya hak kazanmış oluyor. Üçüncüsü de Mavi Bayrak ödülü, sosyokültürel faaliyetlerde erişimi mümkün kılıyorsa üniversite o ödülü almaya hak kazanıyor. Biz geçen yıla kadar bunların her birinden ödül veriyorduk, bu sene ilk defa bir uygulama başlattık; mekanda erişimi karşılamayan hiçbir üniversiteye Yeşil Bayrak vermiyoruz çünkü onu temel bir mevzu addediyoruz. Bayrak Ödülleri rakamlarına baktığınızda, ilginin hızla arttığını, farkındalığın yükseldiğini görüyorsunuz. 2018’de 41 üniversite 318 başvuru yapmış, 2025’te 112 üniversite katılmış sürece ve bin 768 başvuru yapılmış. Bu durumda üniversitelerde, yükseköğretim kurumlarında engelli öğrencilerle ilgili farkındalığın çok ciddi düzeyde arttığını gösteriyor. 2018 yılı ile 2025 yılını karşılaştırıyoruz; 2018’de 16 üniversitede toplamda 37 Turuncu Bayrak almış, 2024’e geldiğimizde ise 68 üniversitede toplamda 76 Turuncu Bayrak alınmış. Dolayısıyla, farkındalık artıyor” ifadelerini kullandı.

Bilgin ayrıca web sitelerine erişilebilirlik konusuna zayıflık olduğunu bu yüzden dijital erişilebilirlik konusunda henüz istenilen seviyeyi yakalanamadığını ekledi.