İstanbul Sözleşmesi tartışması çıktı, CHP’li milletvekilleri komisyonu terk etti

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Bayana Karşı Şiddet ve Ayrımcılığı Araştırma Komitesi, Komite Başkanvekili Asuman Erdoğan başkanlığında toplandı. Komitede, Bayan ve Demokrasi Derneği’nden (KADEM) Yönetim Kurulu Lider Yardımcı Canan Sarı, KADEM Vakfı Genel Müdürü Zeynep Demir, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Kadın Girişimciler Kurulu Lideri Nurten Öztürk, TOBB Dallar ve Girişimcilik Daire Başkanı Ahmet Saygın Laban, Cumhuriyet Bayanları Derneği Genel Lideri Prof. Dr. Tülin Oygür sunum yaptı.

“KADINA YÖNELİK ŞİDDET VERİLERİ, BAKANLIKLAR VE KURUMLAR ARASI İŞBİRLİKLERİNDE YAYINLANMALI”

6284 Sayılı Kanun’un faal uygulanmasına gerektiğini dikkat çekilen KADEM sunumunda mağdurların müracaat süreçlerinde karşılaştıkları bürokratik manilerin kaldırılması, müdafaa kararlarının süratle alınması ve uygulamadaki aksaklıkların giderilmesinin gerektiği işaret edildi. Şiddet faili erkekler için zarurî rehabilitasyon programlarının yapılmasının kıymetine değinilen sunumda tekrarlayan şiddet olaylarının önlenmesi için faillerin kontrollü özgürlük kapsamında eğitim ve psikososyal dayanak programlarına tabi tutulması gerektiğine dikkati çekti. Sunumda, mağdurların adalete erişiminin kolaylaştırılması için çalışmaların yapılmasına ait “Baroların adli yardım hizmetlerinin genişletilmesi ve şiddet mağdurlarının hukuki destekten kesintisiz yararlanabilmesi sağlanmalıdır” denildi. KADEM Vakfı Genel Müdürü Zeynep Demir sunumda, “Kadına yönelik şiddet verilerinin bir türlü bakanlıklar ile kurumlar arası işbirliğine benzer formatta yayınlamak konusunda devletin eksiği olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.

TAŞCI: HALBUKİ SİZİ BİR MAHALLENİN TEMSİLİNDEN, TAHMİNEN BÜTÜN BAYANLARIN TEMSİLİNE EVİRECEK BİR SÜREÇTİ

Sunumun akabinde soru sormak için söz alan İYİ Parti Milletvekili Selcan Taşcı, “Ben o günkü özellikle İstanbul Sözleşmesi sürecindeki mücadeleniz için teşekkür ediyorum ama sonrasındaki geri çekilmeyle ilgili bir öz eleştiriniz oldu mu? Merak ediyorum. Çünkü bir konfor alanında faaliyet gösteriyor gibi algılanıyorsunuz ama en çok hırpalanan STK’lardan biri oldunuz ve İstanbul Sözleşmesi sunumda hiç geçmedi. Halbuki sizi bir mahallenin temsilinden, belki bütün kadınların temsiline evirecek bir süreçti” diye konuştu.

“SÖZLEŞMENİN FESHİNDEN SONRA TOPLUMSAL BİR GERİLİM ÖZNESİ HALİNE GELDİĞİ GİBİ BİR GEREKÇELENDİRMEYLE GERİDE BİR POZİSYON ALDINIZ”

KADEM’in başta İstanbul Sözleşmesi’nin toplum ahlakına ziyan verdiği savlarını reddettiğini hatırlatan Taşcı, şunları kaydetti: “Yine eşcinsel yönelimleri yasallaştırdığı savlarını da reddediyordunuz. Fakat kontratın feshinden sonra toplumsal bir tansiyon öznesi haline geldiği üzere bir gerekçelendirme ile geride konum aldınız. Halbuki mukavele metni tıpkı. Yani savunduğunuz günkü metninle bugünkü metnin ortasında tek satır farklılık yok. En başında misyonu, vizyonu anlatırken bayanın onuruyla var olması dediniz, ya da bayanın karar düzeneklerinde yer alması. Bütün öbür münasebetleriniz gizli kalıyor olsa bile, yalnızca o gün verdiğiniz uğraşın onurunu korumak için bile daha net konum almanız gerekmez miydi? Karar sistemlerinde yer almaktan kelam ettiniz. Günün sonunda, kararı diğerleri aldı. Yani haklılığımıza, tezlerimizin doğruluğuna karşın o kararı değiştiremedik. ‘İstanbul Sözleşmesi yaşatır’ diyen birçok bayan bugün hala ahlaksızlıkla suçlanıyor. Öteki birçok şeyle suçlanıyor. Toplumun bedel yargılarını maksat almakla suçlanıyor. En azından o bayanların çabasının bir modülü olmak ismine bugün de bir şeyler söylemeye devam etmeniz gerekmez mi?”

“SÖZLEŞMENİN YÜRÜRLÜKTEN KALKMASI İÇ UYGULAMAYA ETKİLEYEN BİR ŞEY DEĞİL”

KADEM Yönetim Kurulu Başkan Yardımcı Canan Sarı, İYİ Partili Taşcı’nın sorusuna avukat olarak cevap vermek istediğini belirterek, “İstanbul Mukavelesi çok değerli bir kontrattı. Bayana yönelik şiddetle çabada ve yasal metinlerin oluşturulmasında ilgili kurumları kurulmasında öncülük etmiş bir metindi. Lakin Kontratın yürürlükten kalkması iç uygulamayı etkileyen bir şey değil. Zira hiçbir mahkeme kararını verirken İstanbul Sözleşmesi’ne alışılmamış davrandığı için yargılama yapmıyor. 6284 sayılı maddedeki kararlara nazaran karar veriyor” diye konuştu.

“YARGILAMALARA BAKTIĞIMIZDA BAYANA KARŞI ŞİDDETLE GAYRETTE HİÇBİR GERİ ATILMADIĞINI MAHKEMELERDE GÖRÜYORUZ”

“Sözleşme kalkmış olabilir lakin bizim gayemiz üzüm yemek bağcıyı dövmek değil” diyen Sarı, şunları kaydetti: “Yani şiddete uğrayan bayanı şiddetten korumak, hiçbir biçimde çocuk olsun, aile olsun, bayan olsun, hiçbir insanımızın şiddete maruz kalmaması istikametinde çalışma yapıyoruz. Münasebetiyle İstanbul Sözleşmesi’nin getirdiği iç hukukumuza aktaramadığımız güzel düzenlemeleri de var. Nedir bu? Mesela orada GREVIO vardı, GREVIO raporlama yapıyordu. Sonuçta zorlayamaz. Hiçbir taraf, imzacı ülke, hiçbir sözleşmeye ‘bugün çıkıyorum’ dediğinde her türlü sözleşmeden çıkabilir. Ama bu ön açıcı raporlardaki şeyler kendimizi de görmemiz açısından, kadına karşı şiddetle mücadelede ülkemizin başka gözlerden bakılması açısından da önemli. Yasal metinler tek başına korumaz, önemli olan onların getirdiği zihniyetin hem yasal metinlerde hem kamu kurumlarında hem STK’larda hem halk nezdinde oturmuş olması. Ben bu anlayışın oturduğuna inanıyorum. Yargılamalara baktığımızda bayana karşı şiddetle çabada hiçbir geri adım atılmadığını mahkemelerde görüyoruz. Olağan ki uygulama yanlışları var.”

SARI: MECLİS ÇATISI ALTINDA BU KADAR VEKİLİN OLDUĞU YERDE BENİM CEVAP VERMEM DOĞRU OLMAZ

Taşcı, Sarı’nın cevabı üzerine, “Ben tüzel bir soru sormadım. Tüzel boyutuyla soru geliştirmek gerekiyorsa Meclis onayıyla kabul edilmiş bir muahedenin, yalnızca Cumhurbaşkanı kararıyla feshini hakikat buluyor musunuz?” sorusunu yöneltti. Sarı, “Meclis çatısı altında bu kadar vekilin olduğu yerde benim karşılık vermem hakikat olmaz” yanıtını verdi. Komisyonda kadın ağırlıklı bir yönetim oluşturulduğuna değinen Sarı, “Aslında burada da eşitlik sağlansaydı daha verimli olur diye düşünüyorum” dedi.

ERDOĞAN: BAŞKANIMIZ YANİ ERKEK OLMASI BİLE BAŞLANGIÇTA BAYAĞI FARKLI YORUMLARA SEBEP OLDU

Komisyon Başkanvekili Erdoğan, “Aslında liderimiz yani erkek olması bile başlangıçta bayağı farklı yorumlara sebep oldu ancak bugün rahatsızlığından ötürü gelemedi. Ben de sizin üzere düşünüyorum. Sahiden her iki tarafın da olması gerektiğini düşünüyorum. Aslında o denli bir dağılım vardı” dedi.

PROF. DR. OYGÜR: İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN KALDIRILMASI MEMLEKET İÇİN İYİ OLMUŞTUR

Cumhuriyet Kadınları Derneği Genel Başkanı Prof. Dr. Oygür, yaptığı sunumun ardından gelen sorular üzerine Başkanvekili Erdoğan’a itirazının olduğunu belirterek, komisyon boyunca İstanbul Sözleşmesi, LGBT ve toplumsal cinsiyet başlıklarının konuşulduğunu söyledi. Oygür, “Ben burada susmak dinlemek üzere bir şiddete maruz kaldım. İstanbul Mukavelesi LGBT’nin truva atıdır. İstanbul Sözleşmesi’nin kaldırılması memleket için düzgün olmuştur” dedi. CHP milletvekilleri Ersever ve Coşar ile DEM Parti Milletvekili Adalet Kaya’nın bu sözlere karşı çıkmasının ardından Oygür, “Ben sizi dinledim. Siz de beni dinleyeceksiniz, ben buyruk falan vermiyorum” tepkisini gösterdi. Prof. Oygür’ün emir kipi kullandığını söyleyen milletvekilleri Ersever ve Coşar komisyondan ayrıldı.

“DEVLETİMİZ ASLINDA İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NDEN ÇIKMAMIŞTIR, DEVLETİMİZ GREVIO RAPORU’NU FIRLATIP ATMIŞTIR”

Oygür, şunları kaydetti: “Sözleşme bayana yönelik şiddetin tarihselliğiyle başlar ama toplumsal cinsiyet eşitliğiyle içini doldurur. Artık diyeceğiz ki ‘burada ne mahsuru var, toplumsal cinsiyet eşitliği ne güzel.’ Hayır. Bu bilmemekten mi kaynaklanıyor? Kasti mi oluyor? Biz bunu anlayamıyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitliği biyolojik cinsiyeti reddeden, cinsiyetin doğumda atandığını söz eden, cinsiyetin hayatta bir ideolojik biçim, biçim olarak edinildiğini savunan, queer teorisinin temeli sözdür ve LGBT’nin temelidir. Devletimiz aslında İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmamıştır. Devletimiz GREVIO Raporu’nu fırlatıp atmıştır.” Tartışmaların akabinde Komite Başkanvekili Asuman Erdoğan, kurulun sona erdiğini söyledi.