Madonna della Rosa’nın gizemi: Ünlü tablonun sırrını yapay zeka çözdü

Raphael’in ünlü yapıtı Madonna della Rosa’nın sol üst köşesinde yer alan ve Madonna, Çocuk ve St. John’un gerisinde duran St. Joseph, başkalarından daha farklı bir halde resmedilmiş üzere gözüküyor. Bu durum, akademisyenlerin uzun vakittir Madonna della Rosa tablosundaki St. Joseph’in Raphael tarafından değil, diğer biri tarafından resmedildiğini düşünmesine sebep oluyor.

Eseri izlerken Raphael’in St. Joseph’i farklı formda resmetmesi için pek çok mümkün neden düşünülebilir. Lakin günümüzde, yapay zeka sayesinde artık bu tabloyu farklı bir bakış açısıyla inceleyebiliyoruz. Görünüşe nazaran bir araştırma takımı, bu mevzuda kesin bir sonuca ulaşmayı başardı. Tablonun art planında yer alan bu yüz, Raphael tarafından resmedilmemiş. Bunun nedeni bilinmese de, bu yüzün diğer biri tarafından yapıldığı anlaşılıyor.

ScienceAlert’in bildirdiğine nazaran, Birleşik Krallık ve ABD’den araştırmacılar, özel bir tahlil algoritması geliştirerek, yayınladıkları bir araştırma makalesiyle bu spekülasyonların doğruluğunu kanıtladı. Yapay zeka, yapıtı tahlil ederken dört yüzün de birebir eller tarafından çizilmediğini gösterdi. Lakin yapay zeka St. Joseph’in yüzünü diğer birinin çizdiğini söyleyebilse de, kimin çizdiğini belirlemesi mümkün gözükmüyor.

Profesör Hassan Ugail, araştırma birinci yayınlandığında yaptığı açıklamada, “Derin özellik analizi kullanarak, bilgisayara Raphael’in tarzını fırça darbelerinden renk paletine, gölgelendirmeye ve eserin her yönüne kadar öğretmek için orijinal Raphael resimlerinin fotoğraflarını kullandık” dedi ve ekledi: “Bilgisayar, insan gözünün göremeyeceği mikroskobik seviyede detayları görebiliyor.”

Araştırmacılar, Microsoft’un evvelden eğitmiş olduğu ResNet50 isimli bir yapay zeka mimarisini tekrar kullanarak, bunu Raphael’in fotoğraflarını tanımlamak için, daha evvel sanatkarın yapıtlarını tanımlamada %98 oranında muvaffakiyet gösteren bir Takviye Vektör Makinesi makine tahsili tekniğiyle birleştirdi. AI modeli, daha evvel fotoğrafların tamamına bakıyordu. Fakat bu sefer modelden evvel Madonna della Rosa’nın tamamına bakması, sonra da yüzlere odaklanması istendi.

Yapay zekanın tablonun tamamına ait tahlili kesin bir sonuç vermedi. Lakin başka kısımları incelediğinde, Raphael’in St. Joseph’in yüzünü çizmediğini belirledi. ScienceAlert, Giulio Romano’nun bu dördüncü yüzü çizmiş olabileceğini öneriyor olsa da, bu hususta kesin bir şey söylemek şimdilik mümkün değil. Tahminen gelecekte benzeri bir algoritma, kâfi sayıda eser kullanılarak bu yüzün yaratıcısını belirlemek için de kullanılabilir. Fakat modelin bir yapıtı yahut eser kısmını hangi sanatkarın resmettiğini anlaması için, o kısmı yahut yapıtı resmeden sanatkarın kâfi sayıda yapıtını görmüş olması gerekiyor.

Madonna della Rosa’nın hikayesi

Madonna della Rosa, 1518 – 1520 yılları ortasında tuval üzerine resmedildi. Raphael, eser üzerinde çalışmasını bitirdikten sonra muhtemelen kimsenin sorgulamayacağını bilerek, tablonun o köşesini çıraklarından birine emanet etmiş olabilir. Raphael’in 1520’de öldüğü düşünülürse, ona yakın birinin tabloyu tamamlayıp sipariş sahibine teslim etmesi de olasılıkların ortasında yer alıyor. Lakin bunların tamamının yalnızca birer spekülasyon olduğunu bir defa daha vurgulamakta yarar olacaktır.

Sanat uzmanları, 1800’lerin ortalarına kadar, tablonun bir diğer sanatçı tarafından tamamlanıp tamamlanmadığını sorgulamaya başlamadı. Ayrıyeten, Madonna della Rosa’nın Wikipedia sayfasında da belirtildiği üzere, Raphael’in yapıta ne kadar katkıda bulunduğu da meçhuldü. Lakin yapay zeka, en azından tablodaki üç yüzün Raphael tarafından çizildiğini doğrulayabiliyor…