Prof. Dr. Gazi Yaşargil yaşamını yitirdi

Tıp dünyasını yasa boğan haber…

Türk bilim insanı ve tıp doktoru Prof. Dr. Mahmut Gazi Yaşargil, 99 yaşında hayatını kaybetti.

Yaşargil’in vefatını, Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu duyurdu.

YÜZYILIN EN İYİ BEYİN CERRAHI HAYATINI KAYBETTİ

Bakan Kemal Memişoğlu’nun toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Alanında yürüttüğü eşsiz çalışmalarla ‘Yüzyılın En İyi Beyin Cerrahı’ seçilen Prof. Dr. Gazi Yaşargil Hocamızın vefatını büyük bir üzüntüyle öğrendim. Bilime adadığı ve bir asra yaklaştığı ömründe hepimiz için örnek teşkil eden nice işe imza atmıştı. Onun hatırasını yaşatmak için elimizden geleni yapacağız. Mekânı cennet, makamı ali olsun” ifadeleri yer aldı.

GAZİ YAŞARGİL KİMDİR

Gazi Yaşargil, 6 Temmuz 1925 yılında Diyarbakır’ın Lice ilçesinde dünyaya geldi. Türkiye’deki tıp eğitiminin akabinde İsviçre’nin Basel şehrinde yüksek lisans ve nöroşirürji uzmanlık eğitimi aldı.

Ardından Bern Üniversitesi’nde psikiyatri bölümünde çalıştı ve burada beyin cerrahisi alanına yöneldi.

Beyin anatomisi ve cerrahisi üzerine çalışmalar yapan Yaşargil, 1953 yılında Basel Üniversitesi Nöroşirürji bölümünde çalışmaya başladı.

1965 yılında Zürih Üniversitesi’nde yardımcı profesör olarak görevine devam etti.

1965 ve 1967 yılları ortasında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Vermont Üniversitesi’nde mikrovasküler cerrahi alanında değerli çalışmalar yaptı.

1973 yılında profesörlük unvanını kazanarak Zürih Üniversitesi Nöroşirürji Bölümü’nün başkanı oldu.

GAZİ YAŞARGİL’İN KEŞİFLERİ

Gazi Yaşargil, cerrahinin çeşitli alanlarında önemli keşiflere imza atmıştır.

Mikroskop kullanarak yapılan beyin cerrahisi operasyonlarına yeni bir boyut kazandıran Yaşargil, 1967’de cerrahi mikroskopla birinci beyin bypass ameliyatını gerçekleştirdi.

Bu alanda kullanılan ekipmanları yetersiz bulan Yaşargil, yenilikçi aygıtlar tasarlamaya başladı. İntrakraniyal anevrizma ameliyatlarında damarları klemplemek için geliştirdiği klipsler, hâlâ çağdaş cerrahi uygulamalarda kullanılmaktadır.

Ayrıca, beyin cerrahisinde operasyon alanına ulaşmak için beyin dokusunu daha kolay hareket ettirmek maksadıyla Leyla retraktörünü tasarlamıştır.

Bu alet, günümüzde beyin cerrahilerinin vazgeçilmez bir modülü haline gelmiştir. Yaşargil’in geliştirdiği bir diğer önemli cihaz ise “Kayan Mikroskop”tur.

Bu hareketli mikroskop sistemi, beyin cerrahisinde daha geniş bir görüş alanı sağlayarak cerrahların işini kolaylaştırmıştır.

GAZİ YAŞARGİL’İN TIP BİLİMİNE ETKİSİ

Gazi Yaşargil’in tıp ve cerrahiye olan katkıları, onu beyin cerrahisinin önde gelen isimlerinden biri yapmıştır.

1999 yılında Amerikan Nörolojik Cerrahlar Kongresi tarafından “Yüzyılın Beyin Cerrahı” unvanına layık görülen Yaşargil, Avrupa Nörolojik Cerrahlar Birliği tarafından onur madalyasıyla ödüllendirilmiştir.

Dünyada cerrahi mikroskobun yaygınlaşmasında büyük rol oynayan Yaşargil, beyin cerrahisi alanındaki yenilikçi çalışmaları ile tıp topluluğuna kalıcı bir miras bırakmıştır. Ayrıyeten, “Master of Brains, Gazi Yaşargil” isimli belgesel, onun hayatını ve bilimsel muvaffakiyetlerini bahis alarak 2021’de ABD’de gösterime girmiştir. Harvey Cushing ile 20. yüzyılın en kıymetli nöroşirürjisyenlerinden sayılmaktadır.

2000 yılında Cumhuriyet Gazetesi tarafından son bin yıl içinde Türk tarihinin Atatürk ve İbn Sina üzere 10 Türk büyüğünden biri olarak seçilmiştir.

Yaşargil’in beyin cerrahisi alanındaki katkıları yalnızca tıp dünyasında değil, birebir vakitte cerrahilerin standartlarını yükselten aygıtlarıyla da büyük bir tesir yaratmıştır.

Amerika’da “Yüzyılın Adamı” olarak seçilen Gazi Yaşargil, tıpkı vakitte dünya çapında saygın bir bilim insanı olarak tanınmaktadır.

Onun geliştirdiği teknikler ve aygıtlar, günümüzdeki çağdaş beyin cerrahisinin temel taşlarını oluşturmuştur.