Tekerleği kim icat etti? Yeni keşif, tüm bildiklerimizi değiştirebilir!

Tekerleğin icadı, insanlık tarihinde büyük bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Ancak tekerleği birinci olarak kimin bulduğu sorusunun karşılığı, yeni bir keşifle birlikte 6.000 yıl daha geri gitmiş durumda.

Tekerleğin birinci örnekleri günümüzde Irak hudutları içerisinde kalan Mezopotamya’da, M.Ö. 4000’li yıllara tarihleniyor ve bu periyotta tekerlek biçimi çömlek üretiminde kullanılmış. Yaklaşık 500 yıl sonra, Tunç Çağı’nda tekerlekli araç kullanımına ait birinci deliller dikkat çekiyor.

Ancak uzmanlar, İsrail’deki bir arkeolojik alandan elde edilen delikli çakıl taşlarından oluşan koleksiyonun, tekerlekler de dahil olmak üzere dönen aletlerin geliştirilmesinde yeni bir kıymetli dönüm noktasını temsil edebileceğini söylüyor. Nahal-Ein Gev II hafriyat alanında, çoğunluğu kireçtaşından oluşan ve ortasında delik bulunan dairesel bir biçime sahip yüzlerce çakıl taşı ortaya çıkarıldı. Bunların tarihi yaklaşık 12.000 yıl öncesine dayanıyor. Araştırmacılar bu taşların büyük ihtimalle ağırşak (iplik eğrilen iği ağırlaştırmak için kullanılan küre biçimindeki cisim) olarak kullanıldığını düşünüyorlar.

Laurent Davin

Kudüs İbrani Üniversitesi uzmanları, taşların kopyalarını yapıp keten eğirmede başarılı bir biçimde kullanarak bu teoriyi doğruladılar. Grup, bu ağırşaklardan oluşan koleksiyonun, insanların tekerlek halindeki bir aletle dönüş hareketini kullanmasının çok erken bir örneğini temsil ettiğini söyledi.

Çalışmanın müelliflerinden Profesör Leore Grosman, “Bu delikli taşlar aslında biçim ve işlev bakımından ilk tekerleklerdir. Merkezinde bir delik bulunan ve dönen bir aksa bağlı yuvarlak bir nesnedir. Taşıma amaçlı tekerleğin ortaya çıkmasından çok önce kullanılmıştır” diyor.

Araştırmacılar, bu erken kullanımın, çömlekçi tekerleği ve araba tekerleği üzere gelecekte tekerlek temelli dönmeli icatların önünü açtığına inanıyorlar: “Çalışmanın en önemli yönü, modern teknolojinin bize tarih öncesi zanaatkarların parmak izlerine derinlemesine dokunmamıza, daha sonra onlar ve yenilikçilikleri hakkında yeni bir şeyler öğrenmemize ve aynı zamanda modern teknolojimiz ve birbirimize nasıl bağlı olduğumuz hakkında bilgi edinmemize nasıl olanak tanıdığıdır.”

Araştırma Plos One’da yayınlandı.