Titanik felaketinden kaç kişi kurtuldu? Sayılar neden halen net değil?

1912 yılının Nisan ayında Atlantik’e açılan Titanik, birinci kıtalararası seyahatine çıktığında kimse bu dev yolcu gemisinin birkaç gün içinde tarihin en trajik deniz kazalarından birine sahne olacağını öngörememişti. Yaklaşık 2.223 yolcu ve mürettebatla yola çıkan gemiden kurtulanların sayısı bunun yarısı kadar bile değildi. Lakin bu sayılar, bugüne kadar tam manasıyla mutlaklık kazanmış değil.

Titanik hakkında yüz yılı aşkın müddettir sayısız doküman, kitap, sinema ve araştırma ortaya koyuldu. Ama gemide tam olarak kaç kişinin bulunduğu ve kaçının kurtulduğu konusundaki sayılar, kaynaklara nazaran hala değişkenlik gösteriyor. Felaketten kısa bir müddet sonra, Mayıs 1912’de ABD Senatosu tarafından yürütülen soruşturma, Titanik’te 2.223 kişinin bulunduğunu ve 706 kişinin kurtulduğunu bildirdi. Tıpkı yıl içinde İngiltere’de yapılan diğer bir resmi soruşturmada ise farklı bilgilere ulaşıldı: Bu rapora nazaran toplam yolcu ve mürettebat sayısı 2.201, kurtulanların sayısı ise 710’du.

Bu küçük farklara karşın, her iki soruşturmada da vefat ve kurtuluş oranları emsal aralıkta yer alıyor. Ayrıyeten hayatta kalma bahtının kimler için daha yüksek olduğuna dair demografik dağılımlar da büyük ölçüde örtüşüyor.

Felaketten kurtulanlar, gemi batarken indirilen filikalara ulaşabilen yolculardan oluşuyordu. En büyük yardım, Titanik’in davetlerine karşılık veren ve olay yerine birinci ulaşan gemi olan RMS Carpathia’dan geldi. Carpathia, hayatta kalan yaklaşık 700 kişiyi denizden alarak karaya ulaştırdı.

Filikalar yetersizdi

Ancak trajedinin boyutunu büyüten değerli etkenlerden biri, Titanik’te kâfi sayıda filikanın bulunmamasıydı. Geminin baş dizayncısı Alexander Carlisle, başlangıçta 48 filikanın yerleştirilmesini önermişti. Ama bu sayı, geminin güvertesinin kalabalık görünmemesi emeliyle azaltıldı. Sonuç olarak Titanik’e sırf 20 filika yerleştirildi ve bu filikalar en fazla 1.178 kişilik taşıma kapasitesine sahipti. Yani, aslında filikalara binme talihi herkes için yoktu.

Hayatta kalma ihtimali yalnızca tesadüflere bağlı değildi. Bilet sınıfı, cinsiyet ve yaş üzere etkenler de bu hususta belirleyici oldu. O periyotta denizcilikte yaygın bir uygulama olan “önce kadınlar ve çocuklar” kuralı, Titanik’te de kaptan tarafından açık halde lisana getirildi ve büyük oranda uygulandı. Bu nedenle bayanlar ve çocuklar, bilhassa üst sınıflarda, hayatta kalma oranı en yüksek kümeler oldu.

İngiliz soruşturma bilgilerine nazaran birinci sınıftaki bayanların yüzde 97’sinden fazlası kurtulurken, çocukların tamamı hayatta kaldı. Lorraine Allison isimli 2 yaşındaki Kanadalı kız çocuğunun bu istatistiğe bir istisna oluşturduğu tarafında kimi argümanlar bulunsa da, bu mevzuda kesin bilgiler netleşmiş değil.

Buna karşılık, birinci sınıftaki erkeklerin sırf yüzde 32’si kurtulabildi. En berbat tablo ise ikinci sınıf erkekler ortasında görüldü; bu kümedeki hayatta kalma oranı yalnızca yüzde 8’di. İkinci sınıf bayanlar ise yüzde 86 üzere yüksek bir oranda kurtuldu. Üçüncü sınıfta ise durum daha dramatikti: Erkeklerin yüzde 16’sı, bayanların ise sırf yüzde 46’sı hayatta kalabildi.

Titanik faciası sırf denizcilik tarihinin değil, çağdaş dünyanın da sembolik kırılma anlarından biri oldu. Sayılar netleşmemiş olsa da, bu trajediden çıkarılan dersler, deniz güvenliği standartlarında esaslı değişikliklere yol açtı ve hala pek çok araştırmanın temelini oluşturuyor.