Yıldız isimleri sinemaya kazandıran yönetmen: Osman Fahir Seden

Yeşilçam’a damgasını vuran isimlerden Seden, Türkiye’deki birinci özel sinema yapımevi Kemal Film’i kuran sinemacı Kemal Seden’in oğlu olarak 22 Mart 1924’te İstanbul’da dünyaya geldi.

Usta sinemacı, Alman Lisesinden mezun olduktan sonra, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi.

Babasının müsaadeden giderek lise yıllarında ithal sinemaların dublajları için çeviriler yapmaya başlayan Seden, 1941’de babasını kaybetti.

Osman Fahir Seden, 1949’un sonunda İngiltere ve ABD’deki yapım şirketleriyle film alımı üzerine yaptığı görüşmelerin sonrasında, kendi filmlerini yapmaya karar verdi.

Kütüphanelerden belgeler toplayarak ve çevresindekilerden hikayeler dinleyerek 1951’de “İstanbul Kan Ağlarken” isimli birinci senaryosunu kaleme alan Seden, Kani Kıpçak’ın yönettiği filmin yapımcılığını üstlendi.

“KANUN NAMINA” FİLMİNİN SENARYOSUNU KALEME ALDI

Seden, Ömer Lütfi Akad’ın yönettiği 1952 üretimi “Kanun Namına” sinemasının senaryosunu yazıp yapımcılığını üstlendi.

“Kanlarıyla Ödediler” sinemasıyla 1955’te yönetmenliğe adım atan Seden, başrollerinde Eşref Kolçak ve Sadri Alışık’ın rol aldığı “Düşman Yolları Kesti” sinemasını 1959’da izleyiciyle buluşturdu.

Usta yönetmen, Yeşilçam’da başlattığı “yıldız sistemi”yle 1960’lı yıllarda Ayhan Işık, Belgin Doruk, İzzet Günay, Türkan Şoray, Fatma Girik, Ediz Hun, Feridun Karakaya, Sadri Alışık ve Zeki Müren’in de ortalarında olduğu çok sayıda ünlü ismi, Türk sinemasına kazandırdı.

Yönetmen, senarist Seden, farklı çeşitte çok sayıda sinemaya imza attı, 1960’lı yıllara kadar dram ve macera filmleri 1962’den sonra ise daha çok güldürü ve polisiye müzikal üretimlere yöneldi.

“ÇALIKUŞU” SİNEMASINI TIPKI İSİMLİ ROMANDAN SİNEMAYA UYARLADI

Türkan Şoray, Kartal Tibet, Parla Şenol, Kadir Savun ve Zeynep Değirmencioğlu’nun oyuncuları arasında yer aldığı, Reşat Nuri Güntekin’in “Çalıkuşu” romanından tıpkı isimle Osman Seden tarafından beyaz perdeye aktarılan sinema, 1966’da sinemaseverlerle buluştu.

İzleyicinin büyük ilgi gösterdiği sinemanın akabinde “Çalıkuşu”, 1986’da TRT’de yayımlanmak üzere diziye uyarlandı. Yedi kısım halinde yayınlanan dizinin başrollerini Aydan Şener, Kenan Kalav ve Sadri Alışık paylaştı.

İlk senaryosu “Kanun Namına” sinemasının sonunda mahpusa giren Nazım Usta’nın mahpustan çıktığında karşılaştığı dünyayı anlatan “20 Yıl Sonra” (1972), Yeşilçam’da nadir rastlanan bir devam filmi fikri oldu.

Kariyerinin ilerleyen yıllarında İslami filmlere de imza atan Seden, 1973’te “Rabia” ve “Hazreti Ömer’in Adaleti” sinemalarının yanı sıra Kadir İnanır ve Gülşen Bubikoğlu’nun oynadığı macera ve komedi türündeki “Yaban” filmini sinemaseverlerin beğenisine sundu.

KEMAL SUNAL FİLMLERİNİ İZLEYİCİYLE BULUŞTURDU

Osman Fahri Seden, Orhan Gencebay ile 1975’te “Batsın Bu Dünya”, 1976’da “Bıktım Her Gün Ölmekten”, 1977’de “Hatasız Kul Olmaz” sinemalarına, 1978’de Kemal Sunal’ın ün kazandığı “İnek Şaban” ve “Yüz Numaralı Adam”, 1979’da “Dokunmayın Şabanıma” ve “Bekçiler Kralı”, Ferdi Tayfur ile 1979’da “İnsan Sevince”, 1980’de “Durdurun Dünyayı”, 1982’de “Sen de mi Leyla”, Ümit Besen ile de 1982’de “Islak Mendil” filmlerine imza attı.

Kemal Film’in ekonomik nedenlerle kapandığı 1972’ye kadar, 30’dan fazla sinemanın direktörlüğünü yapan Seden, senarist ve direktör olarak sinemadaki varlığını sürdürdü.

Usta sinemacı, ömrünün son yıllarında TRT ve özel televizyonlar için dizi sinemalar çekti. Hayatı boyunca 130’dan fazla film yöneten ve birçok prestijli ödül kazanan Seden, 1991’de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Devlet Sanatçısı” unvanına layık görüldü.

“Delicesine”, “Devlerin Aşkı”, “Fırat”, “Vatandaş Rıza”, “İnsan Sevince”, “Hülyam”, “Nefret” ve “Karanfilli Naciye” sinemalarında oyuncu olarak yer alan Seden, son sineması “Suçlu”yu 1989’da tamamladığında 136 filmle, Türk sinemasının en çok film çeken üçüncü ismiydi.

Toplumun genel değer yargılarına, ahlaki yapısına ters düşmeyecek, hitap ettiği izleyici kitlesinin hislerine tercüman olabilecek öyküleri izleyiciyle buluşturan Seden, 1 Eylül 1998’de İstanbul’da vefat etti.

Osman Seden ayrıyeten “Kanlarıyla Ödediler”, “Sönen Yıldız”, “İntikam Alevi”, “Berduş”, “Bir Avuç Toprak”, “Gurbet”, “Cilalı İbo Yıldızlar Arasında”, “Düşman Yolları Kesti”, “Kırık Plak”, “Namus Uğruna”, “Ayşecik Yavru Melek”, “Cilalı İbo Hayaller Aleminde”, “Çalıkuşu”, “Merhamet”, “Hicran Yarası”, “İngiliz Kemal’in Oğlu”, “Osmanlı Kartalı, “Mazi Kalbimde Yaradır”, “Hazreti Ömer’in Adaleti”, “Batsın Bu Dünya”, “Nereye Bakıyor Bu Adamlar”, “Hatasız Kul Olmaz”, “Yüz Numaralı Adam”, “İnek Şaban”, “Bekçiler Kralı”, “Dokunmayın Şabanıma”, “Mirasyediler” ve “Zehra Ana” sinemalarının direktörlüğünü yaptı.