Servis fişleri

Servis fişi, tüketicilere sunulan satış sonrası hizmetlerin kaydını tutan bir belgedir. Bu belge, bir ürünün tamir, bakım veya montaj işlemleri sırasında servis istasyonları tarafından düzenlenir ve tüketiciye verilir.

Servis fişleri, hem yetkili servis istasyonları hem de özel servis istasyonları tarafından verilir.

Yetkili servis istasyonları, üretici veya ithalatçı firmaların gözetim ve denetimi altında faaliyet gösterirken, özel servis istasyonları bağımsız olarak hizmet sunar. Bu kapsamda, yetkili servis istasyonlarını özel servis istasyonlarından ayıran en belirgin özellik, bu istasyonların üretici ve ithalatçı firmaların gözetimi ve denetimi altında faaliyet göstermesidir.

Üretici ve ithalatçı firmaların sorumluluğu, sadece yetkili servis istasyonlarını kurmak ya da var olanlara yetki vermekle sınırlı değildir. Aynı zamanda, bu servis istasyonlarının düzenli olarak denetlenmesi ve herhangi bir eksikliğin giderilmesi de firmaların yükümlülükleri arasındadır. Bu, yetkili servis istasyonlarının, bağımsız olarak faaliyet gösteren özel servis istasyonlarından ayrıldığı temel noktadır.

Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği’nin 11. maddesi gereğince, servis istasyonlarının düzenlemesi gereken servis fişleri, malı teslim eden ve alan kişilerin adları, soyadları ve imzaları, tüketicinin şikayet ve talepleri, malın cinsi, markası ve modeli, garanti kapsamındaki malların on iş günü içinde tamir edilememesi durumunda yerine geçici mal verilmesi, malın teslim veya arızanın bildirim tarihi, servis istasyonunun iletişim bilgileri, malın tüketiciye teslim tarihi, malın arızası ve yapılan işlemler hakkında bilgi, garanti dışı hizmetlerin ücreti ve servis istasyonlarının sorumluluklarını içermelidir.

Bu belge, tüketicinin aldığı hizmetin detaylarını içerir ve olası uyuşmazlıklarda önemli bir ispat aracı olarak kabul edilir. Eğer bir servis istasyonu, yasal olarak gerekli olan servis fişini vermezse, tüketici bu durumu Ticaret Bakanlığına veya ilgili tüketici hakem heyetlerine bildirebilir.

Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun çerçevesinde, servis istasyonlarının bu belgeyi düzenleme ve tüketicilere verme yükümlülüğü açıkça belirtilmiştir. Üretici veya ithalatçılar, Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği’nin ekli listesinde belirtilen, servis istasyonu kurulmasını gerektiren mallar için satış sonrası hizmetler sunabilmek adına, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından onaylanan ve hizmet kapsamını, firmanın adını ve merkez adresini içeren bir satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi almakla yükümlüdürler.

Bu listede yer alan ancak servis istasyonu gerektirmeyen ürünler için belirtilen belge gerekli değildir. Yeterlilik belgesinin geçerlilik süresi iki yıldır ve süresi dolan belgeler için yenileme başvurusu yapılabilir.

Yetkili servis istasyonlarındaki herhangi bir değişiklik, üretici veya ithalatçı tarafından on beş gün içerisinde Bakanlığa bildirilmelidir. Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği’ne aykırı bir durum tespit edildiğinde, Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetim Genel Müdürlüğü’nün yazılı uyarısına rağmen, belirtilen süre içerisinde bu durum düzeltilmezse üretici veya ithalatçının satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi iptal edilebilir.

Yetkili servis istasyonunun tespiti, üretici veya ithalatçının resmi internet sitesindeki bilgiler veya Bakanlık tarafından kurulan Servis Bilgi Sistemi (www.servis.gov.tr) üzerinden yapılabilir. Bu platformlar, tüketicilere güncel ve doğru yetkili servis istasyonu bilgilerini sağlar.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 77. maddesi 10. fıkrasında, yetkili servis istasyonları ile ilgili cezai yaptırımlar belirlenmiştir. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 58. Maddesi, üretici ve ithalatçıların satış sonrası hizmetlerle ilgili yükümlülüklerini detaylandırırken, aynı kanunun 77. Maddesinin 10. Fıkrası, bu yükümlülüklerin ihlali durumunda uygulanacak idari para cezalarını belirlemektedir.

TKHK Madde 58‘e göre, üretici ve ithalatçılar, ürettikleri veya ithal ettikleri mallar için belirlenen kullanım ömrü boyunca bakım ve onarım hizmetleri sağlamakla yükümlüdür. Bu hizmetlerin sağlanabilmesi için Bakanlıkça onaylı bir satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi almak ve yetkili servis istasyonlarının güncel bilgilerini Bakanlık tarafından oluşturulan sisteme kaydetmek gereklidir.

Ürünlerin yetkili servis istasyonlarında yapılan tamir süreleri, yönetmelikle belirlenen azami süreyi aşamaz. Üretici ve ithalatçılar, yetkili servis istasyonlarını kendileri kurabilir veya var olan servis istasyonlarından yararlanabilirler.

Herhangi bir üretici veya ithalatçıya bağlı olmaksızın faaliyet gösteren servis istasyonları da tüketicilere karşı sorumludur ve bu istasyonlar, faaliyetlerinde “özel servis” ibaresini kullanmak zorundadır.

İthalatçının ticari faaliyetinin sona ermesi durumunda, garanti süresi boyunca bakım ve onarım hizmetlerinden satıcı, üretici ve yeni ithalatçı müteselsilensorumludur. Garanti süresi sona erdikten sonra ise üretici veya yeni ithalatçı, belirlenen kullanım ömrü süresince bu hizmetleri sunmakla yükümlüdür. Garanti süresi bittikten sonra Bakanlıkça belirlenen kullanım ömrü süresince mala ilişkin satış sonrası hizmetin üretici veya ithalatçı tarafından sağlanmaması hâlinde tüketici zararın tazminini talep edebilir.

Bu yükümlülüklere uyulmaması durumunda, Kanun’un 77. maddesi 10. fıkrasına göre, çeşitli idari para cezaları uygulanır. Kanunun ilgili maddesine göre yaptırım gerektiren konular, satış sonrası hizmet yeterlilik belgesinin alınmaması, Bakanlıkça oluşturulan sisteme kayıt yapılmaması veya güncellenmemesi, yeterli sayıda yetkili servis istasyonunun sağlanamaması ve servis istasyonlarında tespit edilen eksiklikler ve aykırılıklardır. Bu cezaların miktarları, belirtilen ihlallerin göre değişmektedir ve tüketicilerin korunması, satış sonrası hizmetlerin doğru ve etkili bir şekilde sunulmasını sağlamak amacıyla önem taşımaktadır.

Av. Saadet KARTI
TÜKONFED Hukuk Komisyonu Üyesi