Uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Barış Adıbelli Rusya-Ukrayna savaşında gelinen süreci ve ABD’nin Ukrayna’yı yarı yolda bırakmasıyla ilgili görüşlerini Haberbiyotik.com’a değerlendirdi.
Geçtiğimiz perşembe günü Amerikan Kongresi’nde Senato’da yapılan oylamada 49 evet, 51 hayır oyuyla Ukrayna’ya yapılacak yardım yasasını reddedildi. Oysa, Beyaz Saray, oylamadan önce yılsonuna kadar Kongre yardım kararı almadığı taktirde ABD’nin Ukrayna’ya ihtiyaç duyduğu silah ve teçhizatı sağlaması için gereken kaynakların yani paranın tükeneceğine dair açık bir uyarıda bulunmuştu. Ulusal Güvenlik danışmanı Jack Sullivan da eğer ABD ve Dünyanın geri kalanı Ukrayna’ya para vermeyi bırakırsa Ukrayna ancak bir hafta dayanabilir dedi.
Oylamanın ret yönünde çıkması üzerine Senato’da bir konuşma yapması beklenen Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky konuşmasını iptal etti. Eğri oturup doğru konuşmak gerekirse daha dün Ukrayna Cumhurbaşkanı’nı kapılarda kırmızı halılarla karşılayan, onuruna yemekler veren, Kongre’de konuşmalar yaptıran Beyaz Saray şu günlerde Zelensky’nin bir numaralı eleştirmeni durumundadır. Zira Beyaz Saray yönetimi, gelinen durumdan Zelensky’i sorumlu tutuyor. Biden yönetimi özellikle mali konularda çok dikkatli olunması ve paranın dikkatli harcanması ve nerelere harcandığının belgelendirilmesini isterken, Ukrayna tarafı bu fonların belirli bir hesap düzeni içinde değil rastgele hoyratça kullanmış, devlet yönetiminde yolsuzluk almış başını yürümüştür.
Her şey 24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle başladı. Aslında, ABD, altın tepside Ukrayna’yı işgal etmesi için Rusya’ya sundu demek daha doğru olur. ABD’nin amacı Ukrayna savaşı ile Rusya’yı zayıflatıp gücünü yok etmekti. Öyle ki savaş başladığında Biden, bu amacı Rusya bir daha hiç kimseyi işgal edemeyecek duruma getirilmesi şeklinde tanımladı. İngiltere de aynı amaç ve söyleme katıldı.
ABD, AB ve NATO Ukrayna’nın arkasında Rusya’ya karşı saf tuttular. Ukrayna’nın ihtiyacı olan silah, mühimmat, para ve hatta profesyonel asker desteği dahi verdiler. Savaş öncesi yapılan stratejik analizlerde Rusya’nın özellikle yaptırımlar ile birlikte karşılaşacağı ekonomik zorluklardan dolayı Batı karşısında çok fazla direnemeyeceği ve kısa sürede Ukrayna Savaşı’nı bitireceğini ve pazarlık masasına geleceğini tahmin ediyorlardı. Fakat bu gerçekleşmedi; aksine Rusya savaşta gücünü muhafaza etmeyi başarabildiği gibi dünyayı da iki bloka ayırmayı başardı. Gerçekten Ukrayna Savaşı destek bağlamında tüm dünyanın desteğini alamadı. Özellikle Çin, İran kısmende Hindistan Rusya’nın yanında durdular. Tabi bu ülkeleri özellikle Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda geçici ateşkes ile ilgili oylamalarda destekleyen ülkeler takip etti. Dolayısıyla 24 Şubat 2022’den beri kesintisiz bir şekilde devam eden Ukrayna Savaşı’nda gün geçtikçe umut da azalmaya başladı. Adeta bir karadelik gibi durmadan para yutan bir savaşa dönüştü.
Ukrayna Savaşı nedeniyle Avrupa’nın Rusya’yla karşı karşıya gelmesi ve Avrupa’nın büyük bir bölümünün Rusya’nın doğal gazına ve petrolüne bağımlı olması ve savaş nedeniyle Rusya’nın bunu kapatması Avrupa’ya ekonomik açıdan maliyeti büyük olmuştur. Ukrayna’nın bir türlü karşı taarruzda Rusya’ya karşı bir başarı sağlayamaması, bir üstünlük elde edememesi ve üstüne üstlük gönderilen paraların kaybolması, yolsuzluk iddiaları gibi meselelerden dolayı artık Batı’nın sabrı taşmıştır.
Özellikle, ABD’de 2024 Başkanlık seçimlerinin yaklaştığı şu günlerde Ukrayna’ya verilecek büyük miktarlardaki parasal yardım cumhuriyetçi siyasetçiler ve az da olsa demokrat siyasetçiler tarafından Kongre sürecinde engellenmektedir. Artık cumhuriyetçiler içerisinde Ukrayna bizim savaşımız değil Ukrayna Avrupa’nın Savaşı şeklinde tepkiler yükselmeye başlamıştır. Biden, büyük bir kurnazlıkla Ukrayna’ya yardım ile İsrail yardımını aynı yasanın içine yerleştirmesi dahi bu sorunu çözememiş aksine İsrail’de buradan zarar görerek kendisine söz verilen 14 milyar doları alamamıştır.
Biden yönetimi bu yılın sonuna kadar eğer bir fon sağlanmazsa bunun tek kazananın Putin olacağını ve en büyük kaybedenin de Ukrayna ve dolayısıyla demokrasi olacağının altını çiziyor. Ukrayna lideri Zelensky ile ilgili de giderek şüpheler ve tepkiler artmıştır. Özellikle karşı taarruzun başarısız olması ve verilen paraların yerine ulaşmaması, verilen silahların karaborsada satıldığı iddiaları gibi bir çok suçlama ile yüz yüze kalmıştır. Her ne kadar tüm bu suçları Zelensky yönetimindeki ekip tarafından yapıldığı iddia edilse de bunun sorumluluğu Zelensky’e aittir. Dar bir grup da olsa Batı’da bazıları artık Zelensky’nin savaş yorgunu olduğunu yerine daha enerjik Batıyla uyumlu ve fonlara ve silahlara göz-kulak olacak bir liderin seçilmesi veya göreve atanmasının şu an için durumu kurtarabilecek en önemli stratejik hamle olarak yorumlamıştır. Bu bağlamda asker kökenli bir liderin uygun olacağı görüşü tartışılmaktadır.
Putin ise en başından beri bu tabloyu doğru tahmin etmiş ve işi zamana bırakarak savaşı yavaşlatmış, tamamen zamana oynamaya başlamış, özellikle 2024 ABD Başkanlık seçimleri Putin’in bir numaralı savaş stratejisi olmuştur.
